ถ้ามาจังหวัดเพชรบูรณ์คงจะพลาดไม่ได้กับ"อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ" ต.ศรีเทพ อ.ศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ ที่พึ่งได้รับการเป็นมรดกโลกแห่งที่ 7 ของประเทศไทย พื้นที่ที่มีการตั้งเป็นอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพนั้น นับเป็นแหล่งอารยธรรมที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศไทยปัจจุบัน เนื่องจากยังเป็นพื้นที่ที่ปรากฎร่องรอยหลักฐานซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการตั้งถิ่นฐานอยู่อาศัยของมนุษย์ที่มีมาอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ และยังมีโบราณสถานเขาคลังนอกที่แยกออกมาจากอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพอีกทีหนึ่ง อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพเปิดเวลา 8.30 น. ถึง 16.30 น. นอกจากนั้น บริเวณนอกเมืองโบราณศรีเทพไปทางด้านทิศตะวันตก ประมาณ 20 กิโลเมตร ยังมีโบราณสถานที่ “ถ้ำเขาถมอรัตน์” เป็นภาพสลักบนผนังถ้ำ เป็นรูปพระพุทธรูป และพระโพธิ์สัตว์ ที่สร้างขึ้นตามความเชื่อของพุทธศาสนาลัทธิมหายานเนื่องในวัฒนธรรมทวารวดี
การเดินทางจากเมืองศรีเทพ ใช้ทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล่มสัก) ถึงกิโลเมตรที่ 102 สี่แยกศรีเทพ (ใกล้ที่ว่าการอำเภอศรีเทพ) เลี้ยวขวาสู่ทางหลวงหมายเลข 2211 ไปอีกราว 10 กิโลเมตร ถึงทางเข้าอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ โบราณสถานเขาคลังในอยู่เกือบกึ่งกลางเมือง การเดินทางจากเมืองศรีเทพ ใช้ทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล่มสัก) ถึงกิโลเมตรที่ 102 สี่แยกศรีเทพ (ใกล้ที่ว่าการอำเภอศรีเทพ) เลี้ยวขวาสู่ทางหลวงหมายเลข 2211 ไปอีกราว 10 กิโลเมตร ถึงทางเข้าอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ โบราณสถานเขาคลังในอยู่เกือบกึ่งกลางเมือง
อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ
ถ้ามาจังหวัดเพชรบูรณ์คงจะพลาดไม่ได้กับ"อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ" ต.ศรีเทพ อ.ศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ ที่พึ่งได้รับการเป็นมรดกโลกแห่งที่ 7 ของประเทศไทย พื้นที่ที่มีการตั้งเป็นอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพนั้น นับเป็นแหล่งอารยธรรมที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศไทยปัจจุบัน เนื่องจากยังเป็นพื้นที่ที่ปรากฎร่องรอยหลักฐานซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการตั้งถิ่นฐานอยู่อาศัยของมนุษย์ที่มีมาอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ และยังมีโบราณสถานเขาคลังนอกที่แยกออกมาจากอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพอีกทีหนึ่ง อุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพเปิดเวลา 8.30 น. ถึง 16.30 น. นอกจากนั้น บริเวณนอกเมืองโบราณศรีเทพไปทางด้านทิศตะวันตก ประมาณ 20 กิโลเมตร ยังมีโบราณสถานที่ “ถ้ำเขาถมอรัตน์” เป็นภาพสลักบนผนังถ้ำ เป็นรูปพระพุทธรูป และพระโพธิ์สัตว์ ที่สร้างขึ้นตามความเชื่อของพุทธศาสนาลัทธิมหายานเนื่องในวัฒนธรรมทวารวดี
การเดินทางจากเมืองศรีเทพ ใช้ทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล่มสัก) ถึงกิโลเมตรที่ 102 สี่แยกศรีเทพ (ใกล้ที่ว่าการอำเภอศรีเทพ) เลี้ยวขวาสู่ทางหลวงหมายเลข 2211 ไปอีกราว 10 กิโลเมตร ถึงทางเข้าอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ โบราณสถานเขาคลังในอยู่เกือบกึ่งกลางเมือง การเดินทางจากเมืองศรีเทพ ใช้ทางหลวงหมายเลข 21 (สระบุรี-หล่มสัก) ถึงกิโลเมตรที่ 102 สี่แยกศรีเทพ (ใกล้ที่ว่าการอำเภอศรีเทพ) เลี้ยวขวาสู่ทางหลวงหมายเลข 2211 ไปอีกราว 10 กิโลเมตร ถึงทางเข้าอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ โบราณสถานเขาคลังในอยู่เกือบกึ่งกลางเมือง
เขาคลังนอก เป็นโบราณสถานที่ค้นพบมานานแล้วในหมู่โบราณสถานของอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ แต่เพิ่งบูรณะแล้วเสร็จเมื่อปี พ.ศ. 2555 ลักษณะของเขาคลังนอกเป็นศาสนสถานขนาดใหญ่ สร้างขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 13–14 ในสมัยทวารวดี สันนิษฐานว่าเดิมมีลักษณะเป็นสถูปขนาดใหญ่ที่สามารถขึ้นไปด้านบนได้ ปัจจุบันเหลือเพียงฐานขนาดใหญ่ ทรงสี่เหลี่ยมจัตุรัส ก่อด้วยศิลาแลง สภาพค่อนข้างสมบูรณ์ มีทางขึ้นทั้ง 4 ด้าน กว้างด้านละประมาณ 64 เมตร ความสูงจากฐานถึงยอด ประมาณ 20 เมตร แบ่งเป็น 2 ชั้นหลัก ๆ โดยแต่ละชั้นสูงประมาณ 5 เมตร[1] แต่ละทิศมีเจดีย์รายรอบเล็ก ๆ ซึ่งแสดงถึงความเชื่อเกี่ยวกับมณฑลจักรวาล และอิทธิพลทางสถาปัตยกรรมของอินเดียตอนใต้และชวากลางคล้ายบรมพุทโธ ประเทศอินโดนีเซีย
ปรางค์ศรีเทพ ตั้งอยู่ภายในเมืองโบราณศรีเทพ เป็นศาสนสถานในศาสนาฮินดู หันหน้าไปทางทิศตะวันออกในแนวเดียวกับปรางค์สองพี่น้อง กำหนดอายุราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 และยังพบร่องรอยการพยายามดัดแปลงให้เป็นพุทธสถานในลัทธิมหายานในรัชสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่7เนื่องจากพบชิ้นส่วนสถาปัตยกรรมที่เป็นโกลนอยู่เป็นจำนวนมาก
ปรางค์ฤๅษี ลักษณะของปราสาทคาดการณ์ว่าร่วมสมัยปรางค์ศรีเทพปราสาทศิลปะขอมทั่วไปมักวางทิศตะวันตก จากการวางปราสาททางตะวันออกของปรางค์ฤๅษี จึงเชื่อว่า เป็นปราสาทที่เก่าที่สุดในเมืองศรีเทพ
ปราสาทหมายเลข 1 เป็นปราสาทแบบขอม ก่อด้วยอิฐไม่สอปูนบนฐานศิลาแลง ซึ่งรูปแบบไม่คล้ายคลึงกับปรางค์ศรีเทพ ฐานมีแผนผังเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส ด้านละ 7.5 เมตร ปรางค์มีแผนมังสี่เหลี่ยมจัตุรัสย่อมุมไม้ยี่สิบด้านละ 4.6 เมตร ยอดปรางค์ทำมาจากหินทรายสีเทาทรงกลม ค้นพบทางตะวันตกเฉียงเหนือของโบราณสถาน
ปรางค์สองพี่น้อง เป็นโบราณสถานภายในอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ มีลักษณะเป็นพระปรางค์หรือปราสาทประธาน ก่อด้วยศิลาแลงเป็นฐานปัทม์ซ้อนกัน 3 ชั้น มีบันไดกึ่งกลางด้าน ยอดปราสาทอยู่ในสภาพชำรุดไม่สามารถระบุรูปทรงได้ ภายในมีแท่นศิลาแลงสันนิษฐานว่าเคยประดิษฐานรูปเคารพ จากการขุดแต่งทางโบราณคดีพบชิ้นส่วนประกอบทางสถาปัตยกรรม เช่น ทับหลังรูปอุมามเหศวร เสาประดับกรอบประตู ชิ้นส่วนศิวลึงค์ ฐานโยนิโทรณะ และประติมากรรมโคนนทิ
เขาคลังนอกเป็นสถานที่ ที่แยกออกมานอกเมือง ( นอกอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ) สำหรับ “โบราณสถานเขาคลังนอก” ตั้งอยู่นอกเมืองศรีเทพไปทางทิศเหนือ ห่างออกไปประมาณ 2 กิโลเมตร สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 13-14 เป็นเจดีย์ขนาดใหญ่และมีองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรมที่สมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งในวัฒนธรรมทวารวดี ตัวฐานเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส ก่อด้วยศิลาแลง มีบันไดขึ้นทั้ง 4 ทิศ ล้อมรอบด้วยเจดีย์บริวารประจำทิศ 4 ด้าน
นับเป็นเรื่องน่ายินดีที่ เมืองโบราณศรีเทพ หรือ เมืองศรีเทพ จังหวัดเพชรบูรณ์ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น “มรดกโลกทางวัฒนธรรม” อย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2566 ถือเป็นมรดกโลกทางวัฒนธรรมแห่งที่ 4 ของไทย และหนึ่งในสถานที่สำคัญที่ภายในอุทยานฯ ศรีเทพ นั่นก็คือเขาคลังนอก สิ่งปลูกสร้างขนาดใหญ่ที่มีลักษณะคล้ายกับพีระมิดในประเทศอียิปต์ ซึ่งถือเป็นสิ่งปลูกสร้างขนาดใหญ่ที่สุดเลยก็ว่าได้ที่ถูกค้นพบในอุทยานฯ ศรีเทพ
เขาคลังนอกเป็นศาสนสถานขนาดใหญ่ที่ถูกขุดค้นพบขึ้นเมื่อปี 2551 เป็นสถูปหรือเจดีย์ในศิลปะทวารวดีที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ได้รับการขึ้นทะเบียนโบราณสถานในปี 2506 และดำเนินการขุดค้นขุดแต่งในปี 2551 บูรณะเสร็จในปี 2555
เมืองศรีเทพตั้งอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 400 กิโลเมตร การเดินทางสามารถเดินทางโดยรถยนต์ส่วนตัวหรือรถทัวร์ โดยใช้เวลาประมาณ 6-7 ชั่วโมง
เขาถมอรัตน์เมื่อผ่านชัยบาดาลในจังหวัดลพบุรีเข้าสู่ที่ราบลุ่มของลุ่มป่าสักในเขตเพชรบูรณ์จะพบภูเขาที่มีฐานกว้างรูปทรงกรวยยอดแหลมและสูงที่สุดในละแวกใกล้เคียง มองเห็นได้อย่างชัดเจนโดดเด่นและเป็นจุดสังเกตเด่นชัดทางฝั่งตะวันตกของลำน้ำป่าสัก ชาวบ้านในละแวกนั้นเรียกว่า “เขาใหญ่” แต่มีชื่อเป็นทางการว่า “เขาถมอรัตน์” ซึ่งเป็นชื่อที่สืบค้นได้ว่าถูกเรียกมาไม่ต่ำกว่าสมัยกรุงศรีอยุธยา และเป็นภูเขาที่มีความสำคัญสืบย้อนจนพบว่าร่วมสมัยกับรัฐแรกเริ่มในลุ่มน้ำป่าสักที่ “เมืองศรีเทพ” อันเป็นเมืองโบราณขนาดใหญ่และสำคัญแห่งหนึ่งในดินแดนประเทศไทย
เขาถมอรัตน์ตั้งอยู่ชายขอบของพื้นที่สูงซึ่งเป็นที่ราบลอนลูกคลื่นซึ่งต่อเนื่องมาจากลุ่มลพบุรีอันมีลักษณะสำคัญของการใช้แหล่งน้ำที่มาจากตาน้ำใต้ดินที่ชาวบ้านเรียกว่า ซับ, ชอน หรือพุ รวมกับลำธารน้ำสายเล็กๆ ที่อุดมสมบูรณ์ในยามหน้าฝน และต่อเนื่องกับแนวพื้นที่ราบลุ่มของลำน้ำป่าสัก ที่อยู่ทางทิศตะวันออก ดังนั้น จึงมีลำน้ำสายต่างๆ ไหลจากที่สูงทางชายขอบของเขาถมอรัตน์ลงสู่ลำน้ำป่าสักมากมาย บริเวณเมืองศรีเทพซึ่งอยู่อีกฝั่งหนึ่งของลำน้ำป่าสักก็เป็นส่วนหนึ่งของที่ราบลุ่มและเป็นทางผ่านของสายน้ำต่างๆ ที่ไหลมาจากเทือกเขาทางฝั่งตะวันออก
เขาถมอรัตน์ น่าจะเป็น “จุดสังเกต” หรือ “landmark”ของชุมชนโดยรอบมาตั้งแต่ก่อนการรับวัฒนธรรมทางพุทธศาสนา เพราะเป็นภูเขาขนาดใหญ่ที่สุดในละแวกใกล้เคียง มองเห็นเป็นที่หมายสำหรับนักเดินทางได้แต่ไกล แม้เราไม่อาจทราบว่า คนในยุคนั้นมีความคิดเกี่ยวกับเขาถมอรัตน์อย่างไร เพราะไม่ปรากฏหลักฐาน เช่น การนับถือเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ด้วยการทำภาพเขียนสีหรือการขูดขีดลงบนผนังถ้ำ ดังที่ผู้คนในยุคก่อนประวัติศาสตร์นิยมทำ แต่ความสำคัญในฐานะที่เป็นจุดสังเกตน่าจะสร้างความสำคัญให้แก่ เขาถมอรัตน์ตลอดมา
จนเมื่อเข้าสู่ระยะของการเป็นเมือง มีการขุดคูน้ำคันดินจนมีลักษณะเมืองทางกายภาพ มีจารึกที่กล่าวถึงผู้ปกครอง และคติความเชื่อแบบฮินดู-พุทธ และพุทธเถรวาท ซึ่งทำให้เกิดความซับซ้อนทางสังคมวัฒนธรรมที่ศรีเทพ น่าจะมีผลต่อความคิดของผู้คนในการอธิบายและให้ความหมาย จุดหมายหรือ landmarkของชุมชนเมืองศรีเทพเปลี่ยนไป
“จากการเป็นที่หมายหรือจุดสังเกตของนักเดินทาง ก็น่าจะเพิ่มหน้าที่ในการเป็นภูเขาศักดิ์สิทธิ์ปเมืองโบราณศรีเทพในระยะนั้นด้วย”
ร้านอาหาร & คาเฟ่ที่แนะนำในอำเภอศรีเทพ
1.CANAAN Srithep
2.ตำ ยำ นัว (ปั๊ม ปตท.ศรีเทพ ขาเข้า)
ที่พักในอำเภอศรีเทพที่แนะนำและใกล้สถานที่เที่ยว
1.พิชชาวรี รีสอร์ท ห่างจากอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ประมาณ 9.45 km
2.โอโซนรีสอร์ทบ้านบึงศรีเทพ ห่างจากอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ประมาณ 4-5 km
3.บังเอิญ รีสอร์ท ห่างจากอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ ประมาณ 200เมตร
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น